STRES VE STRESLE BAŞA ÇIKMA YOLLARI
Stres günlük yaşamımızın olağan ve kaçınılmaz bir parçasıdır. İyi yönetildiğin de, yaşamımız daha hoş, daha kaliteli, çalışmalarımız daha verimli olacaktır.
Önemli olan stressiz bir yaşam değil, kaynağında çözümleyerek stresle başa çıkabilmektir.
STRES NEDİR?: Vücudun çeşitli içsel ve dışsal uyaranlara verdiği otomatik tepkilerdir.
Dışsal Uyaranlar: Okul değişikliği, iş değişikliği, yeni bir şehre uyum, sevilen birinin kaybı.
İçsel Uyaranlar: Kişinin olayları algılayış ve yorumlayış biçimi, yaşamı değerlendirme tarzı, fiziksel ve ruhsal huzursuzluklardır.
NELER STRES YAŞAMAMIZA NEDEN OLUR?
Bazı yaşamsal değişiklikler: Okul değişikliği, şehir değişikliği, iş değişikliği, yeni bir işe giriş vb.
Bireysel Sorunlar : Okul başarısızlığı, problemli duygusal ilişkiler, kendimize güvensizlik vb.
Sağlık Sorunları : Hastalıklar, yaralanmalar vb.
Doğal Afetler : Deprem, sel vb. doğal afetler travma sonrası stres yaşanmasına neden olabilir.
Ekonomik Güçlükler : İşsizlik, yetersiz ücret gibi.
Ayrıca, yapılacak çok iş olması, kötü çalışma koşulları, zamanı etkili kullanamama, zayıf iletişim, kesintiler, değişik hiçbir şey yapmamak (monotonluk) ve hobi edinememek de strese neden olur.
Stres kaynakları biliniyorsa, gerilim ve stres kaynağı arasındaki ilişki fark edilir. Ancak stres kaynağının fark edilemediği durumlarda yaşanan stres ortadadır bilinmeyen ise bu stresin nedenleridir.
STRES BELİRTİLERİ NELERDİR?
Fiziksel Belirtiler : Kalp vurum sayısının hızlanması, kan basıncında artış, nefes darlığı, çarpıntı, baş ağrısı, sıcak ve soğuk basması, terlemeler, mide ve bağırsak bozukluğu, mide krampları, seslere duyarlılık, uykusuzluk, düzensiz uyku, ellerde ve bacaklarda titreme, bitkinlik, kas gerginliği, kas ve eklem ağrıları gibi.
Duygusal Belirtiler : Sıkıntı, gerginlik, huzursuzluk, durgunlaşma, kayıtsızlık, çöküntü, sinirlilik, kaygı, kızgınlık, endişe, karamsarlık, kızgınlık gibi.
Zihinsel Belirtiler : Unutkanlık, dikkati toplayamama, kararsızlık, organize olamama, ilgi azalması, azalan yaratıcılık, işlem hatalarında artış, zihinsel durgunluk, sürekli olumsuzluklar üzerinde durma gibi.
Davranışsal Belirtiler : Pasif Tepki iştahta azalma ya da artma, çok konuşma, sigara içme (artış), alkol ve kafein alma, maddenin kötüye kullanımı, stres yaratan olay ya da durum hiç olmamış gibi davranma olabilir.Aktif Tepki ise; problemi kabul edip, kendi sorumluluğunu alarak çözüm yolları belirlemek ve uygulamaktır. İşlevsel, problemin çözümüne yönelik bir tepkidir.
STRESİMİZİN ABC'Sİ
Herhangi bir harekete geçirici olayla karşılaştığımızda duygusal ve davranışsal tepkiler geliştiririz. Bu tepkileri geliştirmemize neden olan olayın kendisi değil bizim olayı algılayış biçimimiz, olayla ilgili değerlendirmelerimizdir. Olay değişmez aynı kalır ancak bizim aynı olayla ilgili değerlendirmelerimiz değişebilir özellikler göstermektedir.
Harekete geçirici olayı kontrol etme şansımız olmayabilir, ancak duygusal ve davranışsal tepkilerimize neden olan inanç ve değerlendirmelerimizi kontrol edebiliriz.
A B C
Harekete geçirici İnançlar Duygusal ve Davranışsal
Olay Düşünceler Tepkiler
Stresimizi yaratan, doğru ve makul olmayan düşünce biçimimizdir. Akılcı olmayan, işlevsel olmayan, problemin çözümüne değil aksine problemin yaşanmasına neden olan düşüncelerimiz varsa bunların değiştirilmesi, stresle etkili biçimde başaçıkmada yararlı olacaktır.
Stresle Başaçıkma : Başaçıkma, içsel ya da dışsal uyaranlardan kaynaklanan gerilimi önleme ya da üstesinden gelme mücadelesidir.
Kaçınma davranışı sıkça kullanılan başaçıkma yollarındandır. Çözüme yönelik değildir. Olay ya da durumu yok saymak, "beterin beteri var" deyip çözümü için çaba harcamamak, stresimizi azaltmayacak, aksine artmasına neden olacaktır.
STRESLE BAŞA ÇIKMA YOLLARI
Zihinsel Düzenleme : Olumsuz olaylar karşısında duygusal ve davranışsal tepkiler vermemize neden olan akılcı olmayan düşünceleriniz varsa değiştirmek olumlu bir başaçıkma yolu olacaktır.
Fiziksel Egzersiz Yapma : Düzenli spor ve egzersiz kas gerginliğini azaltır ve kişinin kendini iyi hissetmesini sağlar.
Sosyal Destek Alma : Aile, arkadaşlar, sosyal gruplar gibi sosyal destek sistemleri stres veren olaylarla başa çıkmada yardımcı olabilirler.
Tatile Çıkma : Hafta sonu tatilleri ya da uzun bir tatil, eğlenceli seyahatler, vücudumuzun dinlenmesine yardımcı olur. Olumlu düşünmeyi , zihinsel düzenlemeyi kolaylaştırır.
Hobiler Geliştirme : İlgi alanlarınıza uygun, enerjinizi aktarabileceğiniz aktiviteler bulmak stresin etkilerini azaltacaktır.
Kendini Geliştirme : Yaşamını kolaylaştıracak yeni beceriler geliştirmek etkili bir yoldur.
Zamanı Etkili Kullanma : Bölünmeler, ertelemeler, bitmeyen işler, eve iş götürme, sosyal etkinliklere zaman ayıramama gibi nedenlerle stres yaşıyorsanız zaman yönetimi ile ilgili beceri geliştirmek etkilidir.
Etkili İletişim Dili Kullanma : İletişim becerileri kazanmak ve varolanları geliştirmek iletişim çatışmalarını önlemeyi sağlayacağından stresi önlemede etkilidir.
Sağlıklı Beslenme : Öğün atlamamak ya da stres arttırıcı gıdalardan uzak durmak etkili olabilir. Tütün, alkol ve kafeini azaltmak fiziksel sağlık açısından iyi olacağı gibi stres azaltıcı etkisi de olacaktır.
Uzman Yardımı Alma : Uzman yardımı almak, strese neden olan problemlerimizin farkına varmanıza ve çözümüne yönelik stratejiler belirlemenizde etkili olacaktır.
Tüm bu bilgiler doğrultusunda kendinizde fiziksel, duygusal, zihinsel ya da davranışsal belirtilerin hepsini ya da bir kısmını yaşadığınızı düşünüyorsanız, şimdiye kadar çoğunlukla olumsuz başa çıkma yollarını kullandığınız görüşündeyseniz, vücudunuzu daha fazla gerilim altına sokmadan okulumuz Psikolojik Danışma ve Rehberlik Servisine başvurabilirsiniz.
----*---- OKUL REHBERLİK SERVİSİ ----*----
